wtorek IV tygodnia Okresu Wielkanocnego – Żydzi i Grecy

J 10,22-30
Przekład: 

22 Stało się wtedy Odnowienie w Jerozolimie. Była zima.

23 I stąpał Jezus w Świątyni w Portyku Salomona.

24 Okrążyli więc Go Żydzi i mówili Mu:

„Do kiedy duszę naszą unosisz? Jeżeli Ty jesteś Mesjaszem, powiedz nam wszystką rzecz otwarcie!”

25 Odpowiedział im Jezus:

„Powiedziałem wam i nie wierzycie. Dzieła, które ja czynię w imię Ojca mojego, one świadczą o mnie, 26 ale wy nie wierzycie, bo nie jesteście z owiec moich.

27 Owce moje głosu mojego słuchają i ja znam je, i dołączają do mojej drogi. 28 I ja daję im życie wieczne, i nie zginą na wiek, i nie porwie ich kto z ręki mojej.

29 Ojciec mój co mi dał, od wszystkiego większe jest, i nikt nie może porwać z ręki Ojca.

30 Ja i Ojciec Jedno jesteśmy”.

Uwagi: 

22 „Stało się” (egeneto) – czasownik gignomai, ukazujący Święto Odnowienia (zob. zaraz niżej) jako rzeczywiste uobecnienie konsekracji Świątyni Jerozolimskiej.

„Odnowienie” (enkainia) – grecki biblijny przekład hebrajskiej nazwy Chanuka. Jest to święto uważane za dzień ocalenia judaizmu, a ustanowione przez Judę Machabeusza na pamiątkę ponownej konsekracji Świątyni po jej profanacji przez Antiocha Epifanesa w roku 164 przed Chrystusem (1Mch 4,59).

„Zima” (cheimon) – Chanukę obchodzi się 25 dnia miesiąca Kislew, czyli mniej więcej w połowie naszego grudnia, przez osiem dni. Po grecku – w śródziemnomorskim klimacie – wyraz cheimon oznacza również burzę z ulewnym deszczem.

23 „Stąpał w portyku” (periepatei en te stoa) – stapał na sposób greckich filozofów, którzy właśnie w portykach – zacienionych ateńskich kolumnadach – przechadzali się i rozprawiali, długo wyjaśniając uczniom sprawy, których rozwiązanie owi uczniowie chcieli zapewne uzyskać natychmiast. Słowo „stąpał” (periepatei) nawiązuje do filozoficznej szkoły Arystotelesa (perypatetyckiej), natomiast wyraz stoa – do innej filozoficznej szkoły, jak sama jej nazwa wskazuje, stoickiej.

„Portyku Salomona” (stoa tou Solomonos) – portyk ten przetrwał zburzenie Świątyni podczas najazdu i niewoli babilońskiej, wyraża więc ciągłość Świątyni oraz żydowskiej religii, odnowionej w czasie Chanuki. Przywołanie króla Salomona, uosobienia biblijnej mądrości, w zestawieniu z aluzjami do greckich szkół filozoficznych, ukazuje Pana Jezusa jako Jedynego Mistrza obydwu tych wielkich tradycji.

24 „Okrążyli więc Go Żydzi” – być może w związku z obawą przed profanacją Świątyni podobną do tej, której dokonał poganin Antioch Epifanes.

„Duszę naszą unosisz” (psychen hemon aireis) – idiom zazwyczaj wyjaśniany jako „trzymasz nas w zawieszeniu, w niepewności”, co jest zrozumiałe wobec ukazania tutaj Pana Jezusa jako nauczającego greckiego mistrza, posługującego się retorycznym pobudzaniem ciekawości przez tak zwany suspens. Można też jednak tłumaczyć również „duszę naszą zabierasz”, a nawet „porywasz”, a także – być może wbrew intencjom słowa te wypowiadających – nadać im sens „podtrzymywania na duchu” i „wywyższania”. „Rozniecanie ciekawości” można też zinterpretować pozytywnie, wbrew te słowa mówiącym, zwłaszcza że pozytywny jest również cel filozoficznego dialogowania z mistrzem, związanego z tzw. majeutyczno-elenktyczną metodą Sokratesa: przez ciekawość i zawieszenie odpowiedzi należało doprowadzić ucznia do krytycyzmu i poznania siebie samego w świetle rozumu; do odkrycia prawdy, której nie zrozumiałby on, gdyby mu ją przedstawić od razu w pełni oraz otwarcie.

„Wszystką rzecz otwarcie” (parresia) – jedno greckie słowo tłumaczę trzema polskimi. Pochodzi ono od wyrazów pan („wszystek”, czyli zarazem „cały” i „każdy”) oraz rema („słowo”, „rzecz”). W przekładach oddaje się je niekiedy jako „szczerość”, chodzi jednak o wiele więcej niż samą szczerość – o taką szczerość, która przedstawia obiektywną i całą prawdę, a nie tylko subiektywne stany wewnętrzne mówiącego. Szerzej na ten temat w komentarzu do wcześniejszego wersetu (J 7, 26), w którym właśnie ową pełną otwartość – parezję – Żydzi Panu Jezusowi zarzucają...

27-30 Wersety te zostały już przełożone i skomentowane jako Ewangelia IV Niedzieli Wielkanocnej roku C.